به قلم دكتر رضا راست منش، دكتراي تخصصي تغذيه و رژيم درماني
يكي از مهمترين عوامل شكست رژيم غذايي اين است كه هنوز چاقي را به عنوان يك "بيماري" نمي نگريم.
در كنار تمام عوامل ژنتيكي، مقاومت بدن، مشكلات هورموني و كم كاري تيروئيدي؛ شايد به جرات بتوان گفت يكي از مهمترين عوامل شكست رژيم غذايي در برخي از افراد اين است كه هنوز چاقي را به عنوان يك "بيماري" نمي نگريم، تسليم تعارف غذايي ديگران مي شويم و انتظار داريم با يك بار ويزيت و تنها با يك برگه رژيمي، وزن كم كنيم!
به اين مناسبت با دكتر رضا راست منش، دكتراي تغذيه و رژيم درماني، مصاحبه اي ترتيب داديم. خلاصه اين مصاحبه را در زير مي خوانيد:
آقاي دكتر لطفا شروع كنيد.
ببينيد! بايد چاقي را با يك بيماري برابر بدانيم و چطور كه تا ريشه كن شدن بيماري دست از معالجه و مراجعه به پزشك و بيمارستان و كلينيك بر نمي داريم، به فرآيند كاهش وزن نيز چنين نگاهي داشته باشيم. بيماراني كه منظم ترين مراجعه به دكتر تغذيه را دارند و پيگير هستند، بهترين و ماندگارترين جواب را مي گيرند چرا كه خود را موظف مي بينند دستورات غذايي را رعايت كنند؛ ضمن اينكه اين فرصت طلايي براي دكتر تغذيه فراهم مي شود تا در جلسات آموزشي هر بار روش جديدي حسب آخرين شرايط وزني و آمادگي روحي-رواني به مراجعه كننده آموزش دهد.
هنگامي كه فاصله زماني ملاقات مراجعه كننده با دكتر تغذيه طولاني مي شود و تعداد دفعات ملاقات كمتر مي شود، هم پايبندي فرد مراجعه كننده براي رعايت رژيم كم مي شود و هم انگيزه كافي پيدا نمي كند و هم متوجه نمي شود كه در چه حدي جواب مي گيرد. در حاليكه ايراد نه از رژيم و دستور غذايي؛ بلكه از نامنظم بودن و تعداد دفعات كم مراجعه افراد است. نتيجه اين مي شود كه فرد از اين دكتر به دكتر ديگر مراجعه مي كند و اين چرخه معيوب همچنان ادامه مي يابد و وقت طلايي و اشتياق فرد براي اجراي رژيم به صفر مي رسد.
اگر حين اجراي رژيم مي خواهيم موفق شويم، بايد ياد بگيريم وقتي با تعارف غذايي مواجه مي شويم يك نه مودبانه بگوييم!
بعضي اوقات بدن در مرحله اي است كه اگر فرد رژيم غذايي را رعايت نكند وزنش بيشتر هم مي شود. حال اگر فرد رژيم بگيرد حداقل فايده اش اين است كه وزن را كنترل مي كند تا زياد نشود و در فرصت مناسب ديگري با تغيير روش، وزن كم شود. به عبارت ديگر، بعضي اوقات خود كنترل وزن، درجه اي از موفقيت است. نبايد با خود قهر كنيم و رژيم را رها كنيم تا وزن آرام آرام زياد شود و چند ماه بعد به خودمان بياييم و ببينيم كه مي توانستيم طي چند ماه 20 كيلو كم كنيم ولي با قهر كردن، طي همين مدت تازه 10 كيلو هم زياد كرده ايم و از زمان 30 كيلو عقب افتاده ايم!.
در تحقيقي كه قبلا انجام داده بودم مشخص شد كه يكي از مهمترين دلايل شكست رژيم غذايي در كشورمان، عادت فرهنگي موسوم به "تعارف غذايي" است. تعارف غذا از نشانه هاي دوست داشتن و ادب است. ولي بايد اين حقيقت را در نظر بگيريم كه وقتي فردي اظهار مي كند تحت رژيم است (حالا به هر دليلي، از دليل سلامتي و بيماري گرفته تا زيبايي و تناسب اندام)، بايد به تصميم فرد احترام بگذاريم و با تعارفات مكرر غذايي، فرد را به مرحله اي نرسانيم كه تسليم شود و با اكراه، رژيم غذايي اش را بشكند.
آقاي دكتر! بسياري از افراد وقتي كه ميزان كاهش وزن در رژيم غذايي خوب باشد؛ اشتياق بيشتري براي اجراي رژيم هاي كاهش وزن از خود نشان مي دهند. ولي سوال اصلي اين است: چرا ميزان كاهش وزن طي زمان در "بعضي" از افراد كمتر مي شود؟
خوب ببينيد، در كنار اينكه مسايلي همچون تطبيق بدن به رژيم كم كالري و دلايل فيزيولوژيك بسيار مهم است، يكي از مهمترين موانع كه حاصل نحوه رفتار خود ماست، كاهش پايبندي به اجراي رژيم "به همان خوبي" روزهاي اول است.
بسياري از ما تا زماني كه وزن و سايزمان به يك حد نگران كننده يا آزاردهنده نرسيده، رژيم گرفتن را به تعويق مي اندازيم. پس از اينكه اين نگراني و آزار از حد آستانه گذشت، تازه براي فرار از اين وضعيت هر رژيمي را -ولو هرچقدر سخت يا آسان- به خوبي اجرا مي كنيم و در همان دو سه هفته اول بسيار خوب هم جواب مي گيريم. اما مجددا به جاي اينكه نتيجه خوب حاصله باعث افزايش اشتياق ما براي اتمام رژيم تا رهايي كامل از سايز بد و اضافه وزن منجر شود، به خاطر حاشيه امنيتي كه در پي همين چند كيلو كاهش وزن و سايز به دست آورده ايم؛ در پايبندي كامل به اجراي رژيم كاهلي مي كنيم. نتيجه اينكه يا مجددا بي خيال رژيم مي شويم و يا به طور غيرمنصفانه، اشتباه خودمان را در اجراي كامل رژيم، به پاي ناكارآمدي رژيم تجويز شده مي گذاريم.
نا اميد از وضعيت پيش آمده، از اين دكتر به آن دكتر مي رويم و با هر دكتر جديد همين سيكل معيوب را طي مي كنيم و بدن خود را آنچنان مقاوم مي كنيم كه اين بار اگر به اشتباه خودمان پي هم ببريم ديگر دير شده است!
دكتر! مطلب آخر؟
لطفا اين مطلب را به همه دوستان تان منتقل كنيد و همه كساني را كه رژيم غذايي مي گيرند تشويق كنيد تا رسيدن به نتيجة خوب، پايبندي خوب خودشان را به اجراي رژيم غذايي حفظ كنند. رژيم را شروع كه كرديم بايد برنامه اي براي تثبيت آن داشته باشيم.